منبع را شگفت زده کنید
اگر با یک چهرۀ مشهور مصاحبه میکنید، به احتمال زیاد او پیشتر مصاحبههای زیادی با همان موضوع مشابه شما داشته است. شما با اطلاع از محتوای آن مصاحبهها میتوانید بحث جدید را باز کنید. در اخبار ورزشی فقط ببینید قبلاً چه حرفهایی زده شده، چه سوالاتی پرسیده شده، شما کار تازهای بکنید. گاهی اوقات غفلتهای گزارشگران دیگر، شگفتآورند. برای مثال با مایک جاگردربارۀ هر موضوعی مصاحبه شده بود جز اینکه او چطور آهنگسازی کرده بود. او نشان داد که چقدر دوست داشته دربارۀ این موضوع حرف بزند.
بگذارید منبع شگفتزدهتان کند
خبرنگاران همیشه در عجلهاند. آنها چند سئوالِ تنظیم شده دارند و به مصاحبهشونده اصلاً اجازه نمیدهند که خارج از چارچوب سئوالات حرف بزند؛ حرفی که اتفاقاً مصاحبهشونده فکر میکند مهمتر است. چیزی که میخواهیم به شما بگوییم این است که به منبع اجازه بدهید تا چیزی را که فکر میکند اهمیت دارد بگوید.
مثلاً منبع شاید بگوید «میتوانم جواب سئوالت را بدهم. اما شما یک سوال مهمتر را نپرسیدید.» پاسخ نادرست شما چنین خواهد بود: «باشد برای بعد.» و پاسخ درست: «بفرمایید.» اطلاعات منبع واقعاً میتواند گزارش شما را به کل دگرگون و متحول کند.
منبع را تهییج کنید
مشخصاً در مواردی که ترتیب زمانی رویدادها مهم است، برای اینکه مصاحبۀ موفقی داشته باشید جریان مصاحبه را به ترتیب رویدادها پیش ببرید و برای تسلسل وقایع و جزییات آنها از مصاحبهشونده تأیید بگیرید. (مثلاً کی آنجا بود و چه حرفی زده شد). کم پیش میآید که منابع رخدادی را در اولین باری که دربارهاش حرف میزنند به طور دقیق و کامل به یادآورند. ذهن آنها باید تحریک شود. منبع وقتی تهییج شود داستاناش را کاملتر تعریف میکند.
به زیر متن گوش کنید
در زبان نمایش، «متن» دیالوگی است که روی صحنه اَدا میشود آنی است که پَسِ دیالوگ قرار دارد [و به زبان نمیآید]. مواظب باشید که در یک مصاحبه از زیرمتن غفلت نکنید. به طور مشخص:
به زیر و بم صدا و تغییراتاش گوش کنید. نشانههای تنش!
توجه کنید به لحظاتی که صحبتهای منبع گُنگ یا تکراری میشود و اطلاعات تازهای نمیدهد. (تعلل در کلام به ذهن کمک میکند اما در ادامه باید به اطلاعات جدید و بیشتری منجر شود) [اگر نشد یعنی مشکلی هست]
در نهایت، حواستان باشد به سوالهایی که شما نپرسیدهاید و منبع پاسخ میدهد. آیا او میخواهد شما را به سمت موضوعات مهمتری راهنمایی کند یا سعی میکند شما را از محدودهای دور کند؟ اگر دومی باشد، حتماً باید از کم و کیف آن محدوده سر درآورید، الان یا بعداً. اگر مصاحبه را ضبط کردهاید دوباره با دقت بیشتری میتوانید این لحظات را بررسی کنید.
منبع را درگیر کنید
رابطۀ شما با منبع از اطلاعات مشخصی که در یک مصاحبه به شما میدهد، مهمتر است. در طول زمان، یک رابطه الزامات و پیوندهای متقابلی را ایجاد میکند. وقتی چنین شد شاید یک گزارشگر تازهکار احساس ناراحتی کند که چرا زیادی خودش را درگیر مسایل منبع کرده است و فکر کند بهتر است او را رها کند.
اما این کار درست نیست. با منبع به طور منظم در تماس باشید. زنگ بزنید و تبادل اطلاعات کنید، آخرین خبرها را جویا شوید یا دربارۀ چیزی که در جریانش هست نظر بخواهید. همیشه دقیقۀ نودی به منبع زنگ نزنید که تازه یادش بیاید که شما هم هستید.
با حفظ رابطه، منبع را بیشتر و بیشتر درگیر پروژه خواهید کرد. شما با مطلع کردن او از پیشرفتهای خود و با نظر و راهنمایی خواستن از او، وی را در موفقیت کار سهیم میکنید و به علاوه به عنوان یک مشاوره در کنار خود نگه میدارید.
یادداشتهایتان را پیش از اتمام مصاحبه مرور کنید
سعی کنید زمانی را بلافاصله بعد از مصاحبه به مرور یادداشتهایتان اختصاص دهید (مثلاً 15 دقیقه). ببینید چیزی جا نمانده باشد. سوالات جزییتر و ابهامها بعد از اینکه مصاحبه را ترک کردید مشخص خواهند شد. پس قبل از خداحافظی با منبع آنها را شناسایی کنید.
همواره مودب باشید
به نظر خبرنگارانی اخبار ورزشی که به تعاملات کوتاه و تبادل اخبار عادت دارند، گفتگوهای طولانی با منابع سخت است. یک گزارشگر خبری شاید هیچ وقت مصاحبۀ بیش از یک-دو ساعته نداشته باشد. در حالی که یک مصاحبۀ تحقیقی جا دارد تا چند روز ادامه یابد. گزارشگر باید بداند که طی این زمان، خستگی و تنشِ ناشی از موضوع، دست در دست هم میتوانند عصبیاش کنند. در چنین شرایطی مواظب باشید حرف نامربوطی نزنید.