اعمال جراحی که به منظور کاهش وزن در افراد چاق مورد استفاده قرار میگیرد (bariatric surgery) معمولا در بیماران با چاقی مفرط یا چاقی متوسط همراه با بیماری های مرتبط و پس از شکست در درمانهای مرسوم (رژیم غذایی و برنامه ورزشی ) انجام میشود تا کاهش وزن دراز مدت وپایدار را در فرد میسر سازد .
چنین اعمال جراحی و لیپوماتیک برای کلیه افراد چاق توصیه نمیشود بلکه باید دارای شرایط خاصی باشند که این امر توسط متخصصین مربوطه تشخیص داده شود.
بیماران کاندید عمل جراحی میبایست انگیزه لازم برای تغییر شیوه زندگی خود را با انجام ورزش و رعایت دقیق رژیم غذایی داشته و همچنین از ثبات روانی ، حمایت خانواده و محیط اجتماعی برخوردار باشند.
در درمان های جراحی کاهش وزن ، هدف اصلی کاهش دریافت غذا و کاهش جذب مواد غذایی دریافتی و یا هر دو است.
امروزه این اعمال جراحی به سه روش انجام میشوند : روشهای محدود کننده دریافت غذا ، روش های ایجاد کننده سوجذب و روش های ترکیبی
کلیات اعمال جراحی چاقی
الف- روشهای محدود کننده :
در این روشها دریافت مواد غذایی محدود میشود، بنابراین میزان غذای مصرفی کاهش می یابد. روشهای محدود کننده ، در جذب مواد مغذی دخالتی ندارند . امروزه رایج ترین روش محدود کننده یاکوچک کننده حجم معده شامل روشهای زیر میباشد:
گاستریک باندینگ
Vertical banded gastroplasty (VBG)
(AGB) adjustable gastric banding
در این روشها معمولا معده کوچکی ایجاد می شود که از طریق مسیر باریکی به معده اصلی مرتبط است و بدین ترتیب مقدار مواد غذایی دریافتی کاهش می یابد.
ب- روشهای سوجذب:
معمولا شامل ایجاد محدودیت و تغییر در دستگاه گوارش به منظور کاهش جذب مواد مغذی است و معمولا در این روشها بخشی از روده کوچک بای پس میشود .
کاهش وزن پایدار به دنبال این روش اتفاق می افتد و میزان کاهش در این روش نسبت به روشهای محدود کننده بیشتر است.با این حال، عوارض بعد از عمل و کمبودهای تغذیه ای شدید بعد از این روش جراحی اجتناب ناپذیر است ، چرا که به دنبال آن تغییر در آناتومی و فیزیولوژی دستگاه گوارش فوقانی رخ میدهد.امروزه این روشهای جراحی و لیپوماتیک رواج کمتری دارد.
ج- روش های ترکیبی:
در این روشها کاهش وزن با محدود کردن مصرف مواد غذایی به علت کاهش اندازه معده و نیز کاهش جذب مواد مغذی رخ می دهد.
بای پس معده (و مینی بای پس) در حال حاضر رایجترین روشی است که در سراسر جهان انجام میشود. این روش ترکیبی از هر دو روش محدود کننده و سوجذب است. محدود کننده به علت ایجاد یک معده کوچک با خروجی کوچک است که با مواد غذایی کمتری متسع شده و احساس سیری ایجاد می شود. به دلیل برداشتن قسمتی از روده باریک در این روش، سوجذب مواد مغذی نیز رخ میدهد. میزان بای پس دستگاه گوارش تعیین کننده میزان سوء جذب مواد مغذی است .