پایتخت فرهنگی اروپا؛ شهری در نزدیکی دانوب آبیدر شمال شرقی کشور اتریش و در نزدیکی رود دانوب، شهری قرار دارد که در قرن ۵ پیش از میلاد مسیح بنا و به تدریج به پایتخت این کشور تبدیل شده است. شهر وین چهارصد و ۱۵ کیلومتر مربع مساحت دارد و هم اکنون جمعیت آن به یک میلیون و ۷۰۰ هزار نفر می‌رسد که از این جمعیت، در حدود ۷۰ هزار نفرشان را ایرانیان تشکیل می‌دهند. به طوری که به هنگام گردش در گوشه و کنار شهر و به ویژه بخش‌های مرکزی آن، گه گداری کلام شیرین فارسی را در مکالمات روزمره برخی عابران می‌توان شنید.
بیشتر این ایرانیان تابعیت اتریشی در تور اروپا داشته یا دو رگه اتریشی- ایرانی هستند و جالب اینکه گاهی در میان هر ۱۰ راننده تاکسی، دست کم ۷ نفر ایرانی به چشم می‌خورند.
مراسم نوروز هم در وین حال و هوای خودش را دارد و تا سال‌ها پیش بزرگترین و با شکوه‌ترین مراسم نوروز در اتریش برگزار می‌شد و هم اکنون هم مراسم چهارشنبه‌سوری، قاشق‌زنی، چیدن هفت سین و سایر مراسم نوروزی در وین توسط ایرانیان انجام می‌شود. اگر از ایرانیان مقیم وین درباره چگونگی مراسم نوروز و محل برگزاری آن بپرسید، قطعاً به شما خواهند گفت که معمولاً مراسم نوروز در سالن ۵ هزار نفره‌ای در وین با حضور عده زیادی ایرانی برگزار می‌شود. حتی این را هم خواهند گفت، که هر سال نزدیکی‌های عید که می‌شود، گاهی در برخی مناطق شهری افرادی را می‌توان دید که به فروش اجزای هفت‌سین و ماهی قرمز مشغول‌اند. اهمیت این سنت دیرینه ایرانی تا آنجا است که صدر اعظم اتریش نیز هرساله با پیامی نوروز را به ایرانیان تبریک می‌گوید.
علاوه بر مهاجران ایرانی، سایر شهروندان وینی را نیز می‌بینیم که در اصل زمانی از کشور خود به اتریش مهاجرت کرده و کم‌کم اتریشی شده‌اند. خود وینی‌ها می‌گویند که اگر به ۲۰۰-۳۰۰ سال پیش برگردیم، می‌بینیم که نزدیک به ۷۰ درصد مردیم وین در واقع مهاجرند. نکته جالب هم اینکه، وقتی به اسامی روی زنگ در خانه‌ها یا دفاتر تلفن نگاه می‌کنید، می‌بینید که چقدر نام‌های مجاری، چکی و لهستانی وجود دارد. در عین حال؛ هنگامی که فرهنگ وین را بررسی می‌کنیم، می‌بینیم تمام آنچه که ما امروز به عنوان فرهنگ وینی می‌شناسیم، در حقیقت خیلی هم وینی نیستند. چیزهایی مانند قهوه که همراه ترک‌ها به وین آمده یا غذایی به نام شنیسل که از میلان و قسطنطنیه آمده است و حتی بیشتر شیرینی‌هایی که در قنادی‌ها وجود دارد.
وین به معنای باد یا شهری که در آن باد زیاد می‌وزد بوده و به همین خاطر، آلودگی هوای ناشی از زندگی شهری در آن وجود ندارد. شهر وین را به ۲۳ منطقه تقسیم کرده‌اند که بهترین مناطق برای زندگی، مناطق ۱۷، ۱۸ و ۱۹ بوده که در بلندترین و خوش آب و هواترین نقطه‌ی شهر واقع شده است جایی شبیه دربند و زعفرانیه و نیاوران خودمان در تهران. این مناطق مکانی جنگل مانند هستند که در پای درختان، موسیر به خوبی عمل می‌آید و به هنگام قدم زدن در اطراف، بوی موسیر را می‌توان در فضا استشمام کرد.
در وین مردم به طور معمول ۷۰ ساعت در هفته کار می‌کنند و تعطیلات آخر هفته را در کنار دانوب، مراکز فرهنگی یا کافه‌های شهر می‌گذرانند. دیدن دانوب آبی هم خالی از لطف نیست؛ دانوب آبی که بر خلاف نامش به طور طبیعی چندان هم آبی نیست و گل و لایی که در ته آن وجود دارد، رنگ آب آن را اندکی تیره کرده است. در کنار دانوب نسیم ملایمی می‌وزد و مرغابی‌ها را می‌تواند دید که آزادانه در آب شنا می‌کنند و خرده غذاهایی را که رهگذران برای آنها در آب می‌ریزند را می‌خورند.
وین شهری است که در برخی ساعات روز، ترافیک سرسام آوری دارد که البته در مقایسه با تهران هنوز آن قدرها هم کلافه‌کننده نیست. گرانی سوخت و بنزین هم تا حدی است که بیشتر مردم با وجود داشتن خودرو شخصی، ترجیح می‌دهند از اتوبوس، تاکسی، مترو، دوچرخه یا تراموا استفاده کنند. البته، در هر جای شهر بنزین قیمت خودش را دارد؛ یعنی قیمت بنزین در مرکز و بالای شهر با هم کمی متفاوت است. در وین هم مانند هر شهر بزرگ دیگری مشکل یافتن جای پارک وجود دارد و شهروندان گاه مجبورند برای پیدا کردن جای پارک، مدت‌ها خیابان‌های اطراف را دور بزنند. بیشتر خیابان‌ها هم دارای پارکومتر بوده یا در آنها تابلوهای کارت پارک نصب شده است. به طور معمول وینی‌ها خود برگه‌های کارت پارک را به صورت دسته‌ای قبلاً تهیه کرده و در خودروهای خود نگه می‌دارند تا در صورت لزوم از آن استفاده کنند.
به خاطر رفت و آمد جهانگردان در تمام طول سال، امکانات توریستی زیادی از جمله انواع رستوران‌ها و کافی‌شاپ‌ها و هتل‌های خوب وجود دارد. یکی از چیزهایی که در گوشه و کنار خیابان‌های شهر زیاد به چشم می‌خورد، تعداد رستوران‌های زنجیره‌ای مک دونالد و نورد سی (ویژه غذاهایی دریایی) هستند که غذاهای آماده تهیه می‌کنند. اگر می‌خواهید برای تفریح و استراحت به وین بروید، بهتر است ماه آوریل را انتخاب کنید که از هر وقت دیگر سال مناسب‌تر است. در عین حال، وین در همه‌ی روزهای سال پذیرای عده‌ی زیادی از جهانگردان است و در سال حدود ۷ میلیون توریست از آن بازدید می‌کنند که براساس آمار، در سال ۲۰۰۴ این جمعیت، چیزی در حدود ۵/۳ میلیون نفر بوده است. به خاطر همین هم امکانات توریستی بالایی برای پذیرایی از جهانگردان پیش‌بینی شده است و مدارس هتلداری به تربیت دانشجویان این رشته مشغول‌اند.
قیمت‌ها در وین نسبت به بسیاری از شهرهای دیگر اروپا مناسب‌تر بوده و زندگی از کیفیت بالایی برخوردار است؛ به طوری که بدون نیاز به پول زیاد می‌توانید به بهترین رستوران‌ها، کافه‌ها و هتل‌ها بروید. مرکز شهر یا سیتی سنتر، مکانی است بسیار دیدنی که ساختمان های قدیمی داشته و درشکه‌های دو اسبه آن هر ایرانی را به یاد اصفهان می‌اندازد. این بخش از شهر به صورتی است که عبور خودروها از خیابان‌ها ممنوع شده و تنها درشکه‌ها هستند که برای گرداندن مردم از مسیرهای خاص عبور می‌کنند و مزاحمتی هم برای رهگذران ندارند. درست در نزدیکی همین جا که خودروها اجازه تردد دارند، جوان‌هایی را می‌توان دید که با خودروهای خود به سرعت در خیابان‌ها ویراژ می‌دهند و این تهرانی‌ها را به یاد عصرهای تهران در خیابان جردن و فرشته می‌اندازد!البته هیچ یک از این جوانان اتریشی نیستند و اغلب مهاجران ترکیه‌ای هستند.
موزه‌ی معروف ملکه سی‌سی هم در همین جای شهر قرار دارد و نیز بزرگترین مدرسه تربیت اسب‌ها که در پشت همین موزه واقع است. ملکه سی‌سی در حقیقت، مظهر زیبایی در میان اتریشی‌ها است که می‌گویند زنی بسیار زیبا از اشرافیان اتریش بوده که در زمان خود زنی مدرن به شمار می‌آمده است و این خود نیز داستانی دارد که می‌گویند، در زمان حکومت سلسله‌ی معروف هافبورگ بر اتریش، قیصر بزرگ سلسله هافبورگ‌ها که قرار بود با خواهر سی‌سی ازدواج کند، عاشق سی‌سی می‌شود و با او ازدواج می‌کند. ملکه پس از چندی توسط شخصی ناشناس با چاقو به قتل می‌رسد.
کلیسای سنت استفان قدمتی ۹۰۰ ساله داشته و بزرگترین کلیسای شهر به شمار می‌رود که در سیتی سنتر قرار دارد. بخش‌هایی از این کلیسا به خاطر قدمت زیاد، هر از گاهی در حال ترمیم و نوسازی است. داخل کلیسا معمولاً کمی نسبت به بیرون تاریک‌تر است و روشنایی آن با چراغ‌های کم نور و شمع‌ها تامین می‌شود.
بازدید از این کلیسا در تمام ساعات روز برای همگان آزاد است و فقط دور تا دور محلی را که نمازگزاران به عبادت مشغول‌اند را نرده کشیده‌اند تا مزاحمتی برای کسانی که سرگرم به جا آوردن مراسم مذهبی هستند، نشوند. شما حتی اجازه دارید در داخل کلیسا از مراسم مذهبی و هر جای دیگر آن که بخواهید به راحتی عکسبرداری کنید و مورد اعتراض و مواخذه نیز قرار نگیرید.
قصر شونبرون نیز از دیدنی‌ترین جاهای وین است که در دوره باروک و حدود سال ۱۷۰۰ میلادی بنا شده است و در آن سالنی قرار دارد که به سالن ایرانی مشهور بوده و معماری آن نیز به سبک ایرانی است. در زبان آلمانی شون به معنای زیبا و برون به معنای چشمه است.
همچنین شونبرون دارای یک گلخانه بسیار بزرگ و مجهز بوده که در نوع خود بی‌نظیر است و تنوع گیاهانی که در آن کاشته‌اند تا آنجا است که تا صد سال پیش در آن درخت انار می‌کاشتند. صدها گونه رز در فضای باز این قصر کاشته شده که به صورت فصلی دوباره کاشته می‌شوند.
شونبرون دارای یک باغ وحش بزرگ و دیدنی نیز هست که حیوانات گوناگونی از شیر و ببر و پلنگ گرفته تا خفاش و پاندای چینی و کوآلای استرالیایی با ایجاد محیطی مانند محیط واقعی زندگی آنها در آن نگهداری می‌شوند.
در باغ وحش وین حتی فضایی وجود دارد که آن را مانند جنگل‌های آمازون شبیه‌سازی کرده‌اند. جالب اینجا است که هر حیوانی دارای یک پدر خوانده بوده که نامش در کنار قفس حیوان ثبت شده است. این پدرخوانده‌ها اغلب از دوستداران محیط زیست هستند که تا آنجا که توان مالی دارند، هزینه‌های این حیوانات را به عهده می‌گیرند.
گلوریت قصر دیگری است که در نزدیکی شونبرون قرار دارد و در جنگ‌های جهانی آسیب‌های فراوان دیده است. گلوریت امروزه عمارت بلندی است که دارای کافه تریا و رستوران بوده و از بالای آن به آسانی می‌توان نمای کلی شهر را دید. گلکاری‌های این قصر به شیوه‌ی خاصی صورت گرفته و بازدید از این کاخ برای عموم به رایگان آزاد است. فضای باز این دو قصر آن قدر بزرگ است که مردم برای ورزش و دوچرخه‌سواری به آنجا می‌آیند.
در وین موزه‌های آثار طبیعی و تاریخی و بزرگترین موزه گرافیک وجود دارد که بسیار دیدنی است. در نزدیکی همان جا موزه‌ای هست به نام موزه دکتر لنوپل که ساختمان کجی شبیه به کعبه دارد. دکتر لنوپل آثار نقاشی حدود ۱۰۰ سال قبل را در آن جمع کرده است.
دیدن موزه تکنیک هم خالی از لطف نیست؛ چون بیشتر اختراعاتی که اتریشی‌ها در آن دست داشته‌اند، مانند نخستین چراغ گازی دنیا که بعدها ادیسون آن را به چراغ الکتریکی تبدیل کرده است، در آن وجود دارد.
در بخش پایینی شهر وین، یک خیابان دراز هست به نام «ماریا هیلفر» که آدمی را یاد کوچه رفاهی و کوچه برلن خودمان می‌اندازد با این تفاوت که در آن مغازه‌هایی دیده می‌شود که در تهران همان مغازه‌ها را در بالای شهر می‌بینیم. در اینجا تقریباً همه نوع مایحتاج کلی مردم از انواع فروشگاه‌های زنجیره‌ای کفش و لباس گرفته تا لوازم آرایشی و بهداشتی و کافه و رستوران‌های رنگ و وارنگ به چشم می‌خورد.
اینجا جایی است که بیشتر توریست‌ها آن را برای خرید انتخاب می‌کنند؛ چون هم کالای مورد نیاز خود را با کیفیت مناسب می‌توانند پیدا کنند و هم اجناسی که عرضه می‌شود، به نسبت جاهای دیگر شهر ارزان‌تر است. در این خیابان در کنار مغازه‌ها و رستوران‌های جور واجور، هیپی‌ها و پانک‌ها را نیز به همراه سگ‌هایشان به صورت گروهی در پیاده‌روها می‌توان دید که البته بر خلاف ظاهر ناخوشایندشان هیچ گونه آزار و مزاحمتی برای کسی ندارند و حتی اگر از آنها اجازه بگیرید، با شما عکس یادگاری هم خواهند گرفت! علاوه بر آنها گدایان نیز در پیاده‌روهای همین خیابان به گدایی مشغول‌اند و آن طور که گفته می‌شود، تازگی‌ها به تعدادشان افزوده شده است. اگر روزی به وین رفتید و گذرتان به خیابان ماریا هیلفر افتاد، مراقب جیب‌هایتان و پیرمردان دائم‌الخمر باشید و زیاد سرگرم فروشگاه‌ها نشوید.در خیابان‌های وین یکی از چیزهایی که زیاد دیده می‌شود سگ‌ها هستند که به همراه صاحبان‌شان در خیابان‌ها مانند سایر مردم شهر رفت و آمد می‌کنند! نکته جالب اینکه حتی در فرودگاه وین هم سگ‌های بزرگ به همراه صاحب خود سفر می‌کنند و سایر مردم هم نه تنها از آنها وحشتی ندارند؛ بلکه برایشان خیلی هم غیرعادی نیست!
در اتریش و در تور اروپا، خانه‌ها اکثراً همان شکل قدیمی خود را حفظ کرده‌اند و توسعه شهر تاثیر چندانی بر بافت قدیمی آن نگذاشته است. در وین چند سبک معماری وجود دارد. بخش‌هایی از شهر هنوز سبک «بیده مایر» که متعلق به سال ۱۸۵۰ است و دیگر سبک هیستوریسم یا گوتیک که اکثراً ساختمان‌های قدیمی شهر به این سبک است. کلیساها به سبک «رومانیک» و بیشتر خانه‌ها به سبک «باروک»، «بیده مایر» و «روکوکو» است. «دکتر وارونر» و «ژزوف اسپانر» از معماران قدیمی وین هستند و «هانس اولاین» که موزه‌ی آبگینه را طراحی کرده و دیگری «ایریش باوور» نیز از طراحان معروف روزگار معاصرند.
وین پایتخت جهانی موسیقی است و در تمام جهان شهر و زادگاه بسیاری از آهنگسازان و بزرگان موسیقی شناخته می‌شود. ارکسترها برای موسیقی و به ویژه موسیقی کلاسیک معاصر، نقش حیاتی را بازی می‌کنند.
در وین چندین مدرسه، هنرستان و کنسرواتوار به تربیت هنرجویان و علاقه‌مندان به تحصیل در رشته‌های گوناگون مرتبط با موسیقی مشغول‌اند. هنرستان عالی موسیقی، کنسرواتوار شوبرت و مدراس موسیقی از جمله این مراکز هستند که کار آموزش موسیقی را بر عهده دارند.
به طور کلی موسیقی در اتریش دارای اهمیت ویژه‌ای بوه و اصولاً رسم بر این است که دست کم خانواده‌های طبقه متوسط جامعه اتریشی به فرزندانشان موسیقی را می‌آموزند و خود نیز با موسیقی آشنایی دارند و اصولاً آموزش موسیقی به فرزندان در اینگونه خانواده‌ها جزء برنامه‌های تربیتی برای فرزندان است. سال ۲۰۰۶ را هم به مناسبت ۲۵۰ سالگی موتزارت، به نام او نامگذاری کرده‌اند.
یک نکته جالب اینکه، در وین چندین تاتر و اپرای بزرگ با سالن‌های مجهز وجود دارد که براساس آمار به طور معمول هر شب در حدود ۸ هزار و پانصد نفر به دیدن تاتر و اپرای کلاسیک می‌روند و گذشته از این‌ها در بخش پاپ و جاز دو کلوب به نام‌های فوردن برگ و هوخ داوینول وجود دارد.
بنابراین، شما حق انتخاب ۵۰ تاتر، پنج سالن بزرگ اپرا، سه سن موزیکال، بیش از صد موزه و فستیوال موسیقی را دارید.
در اینجا همه‌ی مردم صرفاً با هدف بهره بردن از موسیقی و بدون هرگونه چشم و هم‌چشمی به دیدن این برنامه‌ها می‌روند. یکی از نکات جالب درباره سالن اپرای مشهور وین این است که شما می‌توانید با پرداخت یک یورو و ۵۰ سنت به دیدن بهترین اپراها و هنرمندان آنها به صورت ایستاده بروید.
در وین ۳۵ خانه وجود دارد که بتهوون چندی در آنها زندگی کرده است و معروف‌ترین ارکستر دنیا، ارکستر فلارمونیک وین است که چندین نسل در آن می‌نوازند. به طوری که گاه پدر، پسر و نوه در یک شب با این ارکستر اجرا دارند و علاقه به موسیقی به صورت سینه به سینه از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شود. با این ارکسترها چند موسیقیدان و نوازنده ایرانی نیز همکاری دارند.
از لحاظ علمی و فرهنگی هم باید گفت که هر بخشی از شهر، دارای یک کتابخانه مجهز است و خود شهر هم دارای یک کتابخانه مرکزی بوده که عمارتی سه طبقه است و در آنجا از انواع DVD و CD گرفته تا نت‌های گوناگون موسیقی و هر کتابی که دنبالش بگردید، یافت می‌شود و به صورت رایگان در اختیار مراجعان قرار می‌گیرد.
این کتابخانه‌ها به طور کلی با دریافت ۱۷ یورو در سال عضو می‌گیرند و برای دانشجویان، دانش‌آموزان و استادان نیز تخفیف ویژه‌ای در نظر گرفته می‌شود و بدین ترتیب دیگر کسی هیچ بهانه‌ای برای نخواندن کتاب و مطالعه نکردن ندارد. کتابخانه ملی هم کتابخانه‌ی دیگری است که در آنجا ۲۰۰ هزار عنوان کتاب و ۱۰ میلیون نسخه خطی وجود دارد که هنوز مرمت نشده و چندین هزار کتاب درباره‌ی ایران نیز موجود است. وین دارای سه دانشگاه معتبر بوده که معروف‌ترین آنها دانشگاه ملی وین است و تا چند سال پیش، تحصیل در وین رایگان بود؛ اما در سال‌های اخیر مبلغی بین ۳۵۰ تا ۵۰۰ یورو برای هر ترم به عنوان شهریه دریافت می‌شود و در ضمن همه می‌توانند از امکانات بورسیه‌ی تحصیلی برخوردار شوند.
کلیه‌ی این دانشگاه‌ها مجهز به کتابخانه‌های تخصصی برای هر رشته هستند و اصولاً برای هر کس که علاقه‌مند به مطالعه و کتاب است، این امکان وجود دارد که با پرداخت مبلغ معینی (سالیانه یا ماهیانه) پدرخواندگی یک کتاب را به عهده بگیرد.
در سال‌های اخیر، دانشگاه‌های خصوصی هم مانند International University و Webster در وین باز شده است. علاوه بر دانشگاه مرکزی و ملی؛ برای رشته‌های فنی، پزشکی، علوم اتمی، علوم انسانی و طبیعی نیز دانشکده‌های جداگانه‌ای وجود دارد و جالب است که بدانید در این دانشگاه‌ها می‌توان در بیشتر رشته‌های مورد نظر حتی ایران‌شناسی و زبان فارسی نیز تحصیل کرد.
جامعه‌ی فرهنگی ایرانیان در اتریش، مدرسه‌ای وجود دارد که در آن زبان فارسی هم تدریس می‌شود و چه بسیار جوانانی که در اتریش به دنیا آمده‌اند و هنوز ایران را ندیده‌اند؛ با تسلط کامل به زبان فارسی سخن می‌گویند و می‌نویسند و می‌خوانند و هم به ادبیات فارسی اشراف کامل دارند. این مدرسه را ایرانیان فرهنگ دوست مقیم وین تأسیس کرده و هم اکنون در آن تدریس و آن را اداره می‌کنند.
اتریش در سال ۱۹۹۷ به اتحادیه اروپا پیوست. پس از این عضویت، از نظر سیاسی تفاوت چندانی نکرده است؛ اما از جنبه‌ی اقتصادی تاثیر زیادی بر این کشور گذاشته است. به طوری که بیشتر کارخانه‌ها و شرکت‌هایی که از چندین نسل اتریشی بوده‌اند، همگی فروخته یا ورشکسته شدند و تعداد کمی از این شرکت‌ها باقی مانده‌اند.
به طور کلی پیوستن به اتحادیه در زندگی روزمره مردم تاثیر چندانی نداشته است؛ اما تاثیر آن را در زندگی اقتصادی به روشنی می‌توان دید. اتریشی‌ها خود می‌گویند که اصولاً سیاست دخالت چندانی در زندگی روزمره مردم نداشته و بیشتر تاثیر اقتصادی دارد که به کدام قشر جامعه رسیدگی بیشتری می‌شود.
این روزها در اتریش حدود ۲۷۰ هزار بیکار وجود دارد و هرکس که بخواهد بیکار نماند، باید حتماً به حرفه‌ای مسلط باشد.
در حال حاضر در ، حکومت جمهوری لاییک بوده و در عین حال کلیسا نیز در اداره کشور دخالت‌هایی دارد؛ قوای سه‌گانه از هم جدا هستند و قدرت اصلی را صدراعظم دارد که هرچهار سال یک بار انتخاب می‌شود و رییس‌جمهور نیز بیشتر حالت تشریفاتی دارد و تنها در تصمیم‌گیری‌های مهم نظر می‌دهد.
در مقابل صدر اعظم دولت تشکیل می‌دهد که اکثراً هم ائتلافی است و کمونیست‌ها مدتی است که در به دست آوردن اکثریت آرا چندان موفق نیستند و گروه سوسیال دموکرات‌ها نوسان دارند و حزب سبزها هر سال بیشتر صعود می‌کنند و در حال حاضر حکومت دست محافظه‌کاران است.
زیبایی‌ها و دیدنی‌های پایتخت‌های کشورهای جهان البته بسیار زیاد است و اگر کمی دقت کنیم، به خوبی درمی‌یابیم که در کشور خودمان نیز همان جذابیت ها را می‌توانیم در نوع ایرانی‌اش ببینیم و از نعمت‌های خدادادی که در شهرمان وجود دارد، بهره‌مند شویم.
مانا لقمانی وین